Μια απεικόνιση του ασύλληπτου για το μυαλό μεγέθους

AndromedaGalaxyThumb

H απεικόνιση αυτή του κοντινού γείτονά μας – Γαλαξία της Ανδρομέδας (Μ31) – είναι εκπληκτική. Κάθε φωτεινή κουκκίδα ένα άστρο μέσα σε μια απεραντοσύνη – για τα μέτρα του ανθρώπινου μυαλού – πεπερασμένων όμως συμπαντικών διαστάσεων: διάμετρος περίπου 140.000 έτη φωτός, κάποια δισεκατομμύρια ορατές κουκκίδες – άστρα, ένα τρισεκατομμύριο περίπου συμπεριλαμβανομένων και αυτών που δεν είναι ορατά από τη γη. Μεγέθη που δοκιμάζουν τα όρια του μυαλού του ανθρώπου και της ίδιας της νόησης…

Στενές επαφές Ο-τύπου

Πρόσφατη έρευνα [1] Ισπανών εneutron-stars-collide-mergeρευνητών – αστρονόμων καταλήγει στο ότι το αστρικό αντικείμενο MY του αστερισμού της Καμηλοπάρδαλης (MY Cam) είναι ένα διπλό σύστημα, αποτελούμενο από δύο μπλε άστρα μεγάλης μάζας σε απόσταση 13 χιλιάδων ετών φωτός από τη γη. Συγκεκριμένα, η μάζα των δύο αυτών αστέρων υπολογίζεται ως ίση με 37.7 ± 1.6 και 31.6 ± 1.4M⊙ αντίστοιχα (όπου M⊙ η ηλιακή μάζα). Πρόκειται δηλαδή για δύο νεογέννητους – ηλικίας μόλις 2 εκατομμυρίων ετών – πολύ θερμούς (με θερμοκρασίες 42.000 and 39.000 Κ αντίστοιχα) και πολύ λαμπρούς γίγαντες που κατατάσσονται στην κατηγορία Ο της κύριας ακολουθίας.

Το βασικότερο όμως στοιχείο που καταλήγει η εν λόγω έρευνα είναι το γεγονός ότι η περίοδος της μεταξύ τους περιστροφής είναι μόλις 1.1754514 ± 0.0000015 ημέρες (ή περίπου 28 ώρες), η δε μεταξύ τους ταχύτητα είναι της τάξης του 1 εκατομμυρίου χιλιομέτρων την ώρα. Στην πράξη, λόγω της μικρής αυτής τιμής της περιόδου και της παρατήρησης κοινής περιβάλλουσας, εκφράζεται η υπόθεση ότι η πολύ κοντινή τους απόσταση φέρνει τα εξωτερικά τους στρώματα σε επαφή, πυροδοτώντας τη διαδικασία συγχώνευσής τους. Εάν κάτι τέτοιο ισχύει, ο διπλός MY Cam αποτελεί το πρώτο τέτοιο σύστημα υπό συγχώνευση που ανακαλύφθηκε, με την εξέλιξη της διαδικασίας να παραμένει άγνωστη. Εκτιμήσεις άλλων επιστημόνων που στηρίζονται σε δημιουργία εξελικτικών μοντέλων, κάνουν λόγο είτε για κορύφωση της διαδικασίας με εκρηκτική εκπομπή τεράστιων ποσοτήτων ακτινοβολίας, είτε για την τελική δημιουργία ενός νέου γιγάντιου άστρου με πολύ υψηλή θερμοκρασία.


[1] J. Lorenzo, I. Negueruela, A. K. F. Val Baker, M. García, S. Simón-Díaz, P. Pastor and M. Méndez Majuelos, “MY Camelopardalis, a very massive merger progenitor”, Astronomy and Astrophysics, 572 A110 (2014),  DOI: http://dx.doi.org/10.1051/0004-6361/201424345

Αστεροειδείς και ζωή

planet_asteroid_impactΣε πρόσφατη δημοσίευσή τους [1], Τσέχοι ερευνητές προτείνουν μια εναλλακτική θεωρία, σύμφωνα με την οποία τα βασικά συστατικά του RNA θα μπορούσαν να είχαν δημιουργηθεί κατά την πρόσκρουσης στην επιφάνεια της γης ενός αστεροειδή. Οι ερευνητές, προσομοίωσαν τις συνθήκες μιας τέτοιας πρόσκρουσης χρησιμοποιώντας ένα λέιζερ πολύ υψηλής ισχύος με το οποίο βομβάρδισαν ένα υγρό μείγμα που περιείχε μεταξύ άλλων μια ουσία, το μεθαναμίδιο.  Οι ερευνητές ισχυρίζονται ότι ενδέχεται το μεθαναμίδιο να ήταν μια συχνά απαντώμενη ουσία στην επιφάνεια της νεογέννητης Γης.

Το υγρό μείγμα χτυπήθηκε από την δέσμη λέιζερ για ένα τρίτο του νανοδευτερολέπτου, δημιουργώντας ακραίες πιέσεις και θερμοκρασίες άνω των 4.200 βαθμών Κελσίου. Ο φωτεινός παλμός προκάλεσε επίσης την εκπομπή υπεριώδους ακτινοβολίας και ακτίνων Χ, όπως θα περίμενε κανείς να συμβεί τη στιγμή μιας κοσμικής πρόσκρουσης. Στη συνέχεια, χημικές αναλύσεις του μείγματος έδειξαν ότι οι παραπάνω ακραίες συνθήκες συνέβαλαν στο σχηματισμό τόσο απλών ενώσεων, όπως π.χ. η αμμωνία και το μονοξείδιο του άνθρακα, όσο και τεσσάρων RNA βάσεων: αδενίνη, γουανίνη, κυτοσίνη και ουρακίλη.

Βασιζόμενοι στα ανωτέρω ευρήματα, οι ερευνητές προτείνουν την εξής θεωρία: πριν από περίπου 4 δισεκατομμύρια χρόνια, η νεογέννητη Γη επλήγη από μια ισχυρή βροχή αστεροειδών, φαινόμενο που οι αστρονόμοι αποκαλούν «Όψιμος Μεγάλος Βομβαρδισμός». Κατά τη διάρκεια του φαινομένου αυτού, δημιουργούνται δύο ενδεχόμενα: είτε καταστροφή κάποιων μορφών ζωής, είτε η δημιουργία νέων μέσω του ανωτέρω μηχανισμού.


[1] M. Ferus, D. Nesvorný, J. Šponer, P. Kubelík, R. Michalčíková, V. Shestivská, J. E. Šponer and S. Civiš, «High-energy chemistry of formamide: A unified mechanism of nucleobase formation», PNAS 2014 ; published ahead of print December 8, 2014, doi:10.1073/pnas.1412072111

ambiStar – Μια διαδραστική εγκατάσταση για τον κόσμο των αστεριών

ambistar_logoΑστερισμοί, πλανήτες, σύμπαν, έτη φωτός. Είναι μερικές από τις έννοιες που κάνουν την ανθρώπινη φαντασία να καλπάζει, που διεγείρουν τον ανθρώπινο νου και τον προκαλούν στο γοητευτικό ταξίδι της εξερεύνησης του αχανούς σύμπαντος. Παρακινούν το ανθρώπινο βλέμμα στην ενατένιση του έναστρου ουρανού. Αυτή η ενατένιση, γεννά την επιθυμία της κατανόησης του τρόπου της δημιουργίας των άστρων, των φυσικών νόμων που τα κινούν, και το πως θα ήταν εφικτό να πλησιάσει ο άνθρωπος κοντά τους.

Η επιθυμία του ανθρώπου να πλησιάσει τα αστέρια, ήταν η βασική ιδέα που οδήγησε στη σύλληψη της ιδέας για την υλοποίηση της εγκατάστασης ambiStar. Μέσα από την χρήση της διάδρασης, γίνεται προσπάθεια να εισαχθεί ο χρήστης στην παρατήρηση του έναστρου ουρανού και να μπορέσει να οδηγηθεί στην «ψηλάφηση» και «αναδιάταξη» των άστρων. Ορμώμενοι από την ιδέα πως όλοι μας, όταν ξαπλώνουμε και παρατηρούμε τον έναστρο ουρανό, σχεδόν πάντα επικεντρωνόμαστε σε ένα αστέρι το οποίο μας κάνει εντύπωση και το παρατηρούμε εντονότερα από τα υπόλοιπα, προέκυψε το βασικό στοιχείο του σεναρίου, το οποίο μπορεί να συνοψισθεί στην φράση «μετακίνησε το αστέρι σου στο σύμπαν». Η συνολική ιδέα εμπλουτίστηκε και από στοιχεία που αφορούν στον τρόπο με τον οποίο οι αρχαίοι Έλληνες (μαθητές του Πυθαγόρα), αλλά και αργότερα ο αστρονόμος Kepler, αντιστοιχούσαν ήχους, μελωδίες στις κινήσεις/τροχιές των πλανητών και αστεριών.

ambistar_02     ambistar_01

Στην εγκατάσταση ambiStar, ο χρήστης με τις κινήσεις του χεριού του, καλείται να μεταβάλλει το οπτικό αλλά και το ηχητικό περιεχόμενό της. Σε πραγματικό χρόνο οι κινήσεις του χεριού του μεταβάλλουν τη θέση ενός αστεριού στον έναστρο ψηφιακό ουρανό, προσφέροντας έναν μηχανισμό χωρικής διάδρασης. Οι αλλαγές αυτές συνδιάζονται με την αντίστοιχη μεταβολή του τρισδιάστατου ηχητικού πεδίου, σε μία απόπειρα ηχητικής αναπαράστασης του σύμπαντος. Η αναπαράσταση αυτή υλοποιείται μέσα από την σύνθεση ενός αληθοφανούς διαστημικού ηχοτοπίου, βασιζόμενου στην ιδέα πώς κάθε ουράνιο σώμα παράγει «βόμβο» σε διαφορετικό τονικό ύψος, ανάλογα με την απόσταση του από το σημείο παρατήρησης. Οι αποστάσεις μεταξύ των ουρανίων σωμάτων συσχετίζονται με τις ίδιες τις αναλογίες που υπάρχουν μεταξύ των μουσικών διαστημάτων και έτσι όλα τα ουράνια σώματα μαζί παράγουν μια ουράνια μελωδία.

Η διαδραστική εγκατάσταση ambiStar ήταν το αποτέλεσμα της πτυχιακής εργασίας του κ. Νικόλα Γρηγορίου, η οποία παρουσιάσθηκε στο κοινό στα πλαίσια του ετήσιου Φεστιβάλ του Τμήματος Τεχνών Ήχου και Εικόνας τον Μαϊο του 2009. Κύριος άξονας της εργασίας ήταν ο συνδυασμός τεχνικών τρισδιάστατης προβολής ήχου στο χώρο για την απεικόνιση του ακριβούς διαστημικού ηχοτοπίου και χωρικής διάδρασης. Η τεχνική σύνθεσης του τρισδιάστατου ηχητικού πεδίου που χρησιμοποιήθηκε είναι η ευρέως διαδεδομένη κωδικοποίηση/αποκωδικοποίηση ambisonics, η οποία υλοποιήθηκε σε λογισμικό πραγματικού χρόνου.


 [vimeo 25955666]

Η πρώτη προσπάθεια φωτογράφισης – Σελήνη

Η πρώτη προσπάθεια φωτογράφισης της σελήνης. Έλαβε χώρα την 1η Νοεμβρίου 2014 στις 19:36. Η φωτογράφιση έγινε με μια συμβατική μηχανή Canon Powershot A590IS, σε διάταξη afocal, χρησιμοποιώντας κατάλληλη στήριξη της Bresser για την τοποθέτησή της στο 1.25″ – 25mm προσοφθάλμιο (Orion Sirius Plössl) του Orion XT8i Intelliscope.

FirstAttempt_Moon01